Voordat Michelangelo’s David hem wederom richting Rome stuurde, liet de beeldhouwer hier op jonge leeftijd al een meesterwerk achter.
MICHAELA[N]GELUS BONAROTUS FLORENTIN[US] FACIEBA[T].
Zo signeerde Michelangelo zijn Pieta. Volgens Vasari deed hij dat vlak nadat hij een gesprek opving waarin men besprak dat Cristoforo Solari de maker van de Pieta was – want: zo’n geniaal beeld kon toch nooit gemaakt zijn door een jongen van 23? Michelangelo liet zich ’s nachts insluiten in de oude Sint-Pieter en signeerde het lint dat diagonaal over de borst van Maria loopt. Het zou het enige beeld zijn dat hij ooit signeerde, want hij vond het zelf achteraf eigenlijk een wat mindere actie.
Ongeschikt
Eenmaal terug in Florence (toen 25 jaar) kreeg Michelangelo de opdracht voor David, die bovenaan de kathedraal zou komen te staan als onderdeel van een reeks oud-testamentische figuren. Het blok Carrara-marmer dat hiervoor beschikbaar was, was 25 jaar eerder afgewezen door Agostino di Duccio en Antonio Rossellino: er zaten te veel foutjes en imperfecties in dit blok, onmogelijk om daar een fatsoenlijk, stabiel beeld uit de houwen. Sindsdien had het blok onaangeroerd bij de Duomo gelegen.
‘David’ was een geliefd onderwerp in de Florentijnse renaissance-kunst en stond symbool voor de Florentijnse republiek zelf die zich in verschillende oorlogen tegen (bijvoorbeeld) het grote hertogdom Milaan had moeten verdedigen – de metafoor is duidelijk. Eerdere David-beelden van Donatello (1408 en 1440), Ghiberti (1425-52) en Verrocchio (1473) en tonen de jonge herder na het gevecht met de dode reus onder/aan zijn voeten.
Michelangelo’s David bevecht een andere reus. De fameuze De Medici familie, geldschieters en patronen van de vroege Florentijnse renaissance, waren zo’n 10 jaar voor de David gereed was naar Rome verbannen. David werd bij het Palazzo della Signoria, het stadhuis van Florence (nu het Palazzo Vecchio) geplaatst. Als bewaker van de ingang, zijn blik richting Rome. Wat moet je nou?
Michelangelo’s David is sowieso heel anders: nog steeds een jongeman maar volwassener, zelfverzekerd. Deze David moet nog vechten. Met de steen die de reus zou doden losjes in zijn hand en de slinger over zijn schouder wacht hij geconcentreerd zijn kans af. Gaat me wel lukken – lijkt hij te denken
Deze David was té mooi
Michelangelo werkte ruim twee jaar vrijwel zonder te stoppen aan zijn David. Hij sliep bijna niet en hij at bijna niet. Hij werkte alleen, op een binnenplaats, dus als het regende werkte hij in de regen. Niemand volgde het proces, dat wilde hij niet. Toen het beeld af was en onthuld werd waren de leden van de Opera del Duomo het er meteen over eens: dit beeld ging echt niet het dak op. Veel te mooi.
En terecht, want de David van Michelangelo is fenomenaal mooi. Waanzinnig. Fantastisch. De kalmte, de kracht – het is echt alsof die eigenschappen allemaal in de blok marmer verscholen zitten. Dat blok marmer met foutjes en imperfecties – is het daarom dat dit beeld zo menselijk lijkt?
Paus Julius II was overtuigd en vroeg Michelangelo naar Rome terug te keren. Julius was met een enorm project gestart: de bouw van de nieuwe (huidige) Sint Pieter. Aan Michelangelo de eer om hier voor de paus een gigantisch vrijstaand grafmonument te maken. Michelangelo vertrok, David’s minzame blik achterna.
Het grafmonument zoals Julius en Michelangelo het in eerste instantie bedacht hadden is er nooit gekomen. Wel stond Michelangelo een tijdje later ineens een plafond te beschilderen…
ps: nu geen mogelijkheid om naar Rome te komen? Klik hier
